Άη Κομμένο

Είναι καιρός να ανασυρθεί από τη σκόνη του χρόνου η τραγωδία της σφαγής και της στάχτης που έζησε το χωριό Συκιές της Άρτας το πρωί της 6^ης Οκτωβρίου 1943, 50 μέρες μετά το ολοκαύτωμα του Κομμένου. Με αυτή τη σκέψη ξεκινάμε μια σειρά από πρωτοβουλίες, οι οποίες θα συμπεριλάβουν και τις σφαγές στα υπόλοιπα χωριά του νομού από τους στρατιώτες της 1^ης μεραρχίας Εντλβάις, η οποία στρατοπέδευσε στην Ήπειρο περά τα μέσα Ιουλίου 1943 και έσπειρε παντού το φόβο, τον τρόμο και το θανατικό.

Την περασμένη Κυριακή συνομιλήσαμε με δύο επιζώντες της τραγωδίας. Με τον Χρήστο Γούσια, ο οποίος ήταν τότε 17 χρονών, και τον Δημήτρη Μαλλιγιάννη, δεκαπεντάχρονο το έτος 1943. Με ύφος γλαφυρό και αρκετή συγκίνηση αφηγήθηκαν μπροστά στην κάμερα την τραυματική εμπειρία που κουβάλησαν σε όλη τους τη ζωή, ξαναφέρνοντας στη μνήμη τους την αγριότητα των πάνοπλων Γερμανών και το δράμα των ανυπεράσπιστων συγχωριανών τους.

Το πρωί της ημέρας εκείνης μια ομάδα στρατιωτών εισέβαλε στο χωριό και ξεκίνησε αμέσως να συγκεντρώνει τους άντρες άνω των 15 χρόνων. Άλλοι ανύποπτοι και άλλοι υποψιασμένοι συγκεντρώθηκαν στο καφενείο του χωριού. Για να διασκεδάσουν το φόβο τους, ψιθύριζαν μεταξύ τους πως το πιο πιθανό ήταν να τους αναθέσουν κάποια αγγαρεία. Μα καθώς περνούσε η ώρα και οι στρατιώτες τους σκόπευαν με τα όπλα προτεταμένα, κάποιοι κατάλαβαν πως σκοπός των Γερμανών ήταν η εκτέλεση.

Όταν θεώρησαν πως ο αντρικός πληθυσμός του χωριού ήταν στα χέρια τους, τους διέταξαν να τους ακολουθήσουν υπακούοντας στις διαταγές τους. Ο Γερμανός επικεφαλής έψαχνε κατάλληλο μέρος για εκτέλεση, έτσι που οι άντρες των Συκιών να μην έχουν δίοδο διαφυγής. Φτάνοντας σε κάποιο οικόπεδο του οικισμού «Τσουπί», τους διέταξαν να τοποθετηθούν ο ένας δίπλα στον άλλον. Ήταν περίπου 100. Οι στρατιώτες τούς έσπρωχναν με τη βία να υπακούσουν στη διαταγή χωρίς καθυστέρηση, ενώ μια άλλη ομάδα έστηνε το πολυβόλο. Τότε πλέον κατάλαβαν τον πραγματικό σκοπό τους. Και οι πιο τολμηροί φώναξαν να φύγουν.

Ακολούθησε μια μικρή συμπλοκή με τους Γερμανούς στρατιώτες να προσπαθούν να τους συγκρατήσουν, για να γίνει ομαλά η εκτέλεση. Δεν τα κατάφεραν, ωστόσο. Οι άντρες διασκορπίστηκαν προς διάφορα σημεία, ενώ το πολυβόλο και τα όπλα ξερνούσαν αλύπητα πάνω τους. Ο τελικός απολογισμός ήταν 35 νεκροί. Κάποιοι τραυματίστηκαν, μερικοί βαριά και λίγοι ελαφρώς. Αλλά οι Γερμανοί δεν αρκέστηκαν σ’ αυτό. Ξαναμπήκαν στο χωριό και έκαψαν όλα τα σπίτια. Δε γλίτωσαν ούτε δύο γυναίκες που βρήκαν μπροστά τους, τις οποίες σκότωσαν και έκαψαν.

Όσοι από τους κατοίκους απέμειναν, εγκατέλειψαν το χωριό και έζησαν για μεγάλο διάστημα στα χωράφια και στα διπλανά χωριά.

Οι Συκιές είναι το δεύτερο μεγάλο μακελειό των ναζιστικών γερμανικών δυνάμεων κατοχής στο νομό Άρτας. Χρέος μας είναι να μην τα ξεχνάμε και μην τους ξεχνάμε. Θα ακολουθήσουν περισσότερα στοιχεία στη συνέχεια.