Άη Κομμένο

Γράφει ο Δημήτρης Βλαχοπάνος

Χορτάσαμε πόνο. Αβάσταχτο, απίστευτο και απερίγραπτο. Τιμωρία και καταφρόνια. Να μην τα γνωρίσουν ποτέ τα παιδιά μου.
(Από αφήγηση της Βασιλικής Λάμπρης, επιζήσασας της σφαγής)

Η παρουσία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο μαρτυρικό Κομμένο την Τρίτη 16 Αυγούστου 2016, ημέρα τέλεσης του μνημόσυνου των 317 θυμάτων της γερμανικής ναζιστικής θηριωδίας, μπορεί να αποτελεί από μόνη της ένα κορυφαίο γεγονός απόδοσης τιμής σε μια από τις πιο αιματοβαμμένες σελίδες της νεότερης ιστορίας μας.

Κι όχι μόνο γιατί στα 73 χρόνια από τη μέρα του φοβερού εκείνου εγκλήματος που διέπραξε ο τακτικός γερμανικός στρατός πρώτη φορά πρωθυπουργός της χώρας επισκέπτεται ως προσκυνητής τα ιερά χώματα του Κομμένου. Κι ούτε ακόμα γιατί η παρουσία του και ο χαιρετισμός του συνιστούν την πιο συμβολική πράξη με πολλαπλά πολιτικά μηνύματα όχι μόνο για το Κομμένο και την Ήπειρο, αλλά για ολόκληρη τη χώρα και τα θυσιαστήριά της κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Το σημείο που επιστέφει το γεγονός αυτό και συνιστά ύψιστη τιμή για το Κομμένο είναι η δήλωση του πρωθυπουργού πως ο ελληνικός λαός και η ελληνική κυβέρνηση εντείνουν τον αγώνα τους για την καταβολή των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα. «Θα συνεχίσουμε τον αγώνα σε όλα τα επίπεδα μέχρι τέλους, με σχέδιο, στρατηγική και ισχυρή νομική τεκμηρίωση. Είναι μία πρωτοβουλία εθνικής σημασίας και θα πράξουμε ό,τι είναι απαραίτητο σε διπλωματικό και νομικό επίπεδο για να εκπληρωθεί αυτό το χρέος», υπογράμμισε σημειώνοντας με έμφαση πως αυτό δεν είναι μόνο ένα ιστορικό χρέος απέναντι στον ελληνικό λαό, αλλά απέναντι σε όλη την Ευρώπη, απέναντι στην ίδια τη δικαιοσύνη. «Αυτόν τον αγώνα τον πιστεύουμε και θα τον συνεχίσουμε σε όλα τα επίπεδα. Όχι σαν επικοινωνιακό πυροτέχνημα, αλλά με σχέδιο και χωρίς βιασύνη. Με επιστημονική τεκμηρίωση. Με επιμονή όπως απαιτείται για ένα ιστορικό αίτημα», τόνισε χαρακτηριστικά ο Αλέξης Τσίπρας.

Είναι η πρώτη φορά στη μεταπολεμική μας ιστορία που διατυπώνονται σε μια από τις ιερότερες στιγμές της εθνικής και κοινωνικής μας ζωής από τα πιο επίσημα χείλη τόσο σοβαρές και ξεκάθαρες δηλώσεις για το χρέος της Γερμανίας απέναντι στη χώρα μας. Το ερώτημα φυσικά που θα μπορούσε να τεθεί από την άλλη πλευρά, την πλευρά κυρίως των κακόπιστων, είναι αν ο πρωθυπουργός εννοεί αυτά που λέει, αν με άλλα λόγια μπορούν να γίνουν πράξη οι όμορφες αυτές διακηρύξεις, αν η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να ασκήσει όλες τις απαραίτητες πιέσεις προς τη γερμανική πλευρά, για να έχει το αποτέλεσμα που ανταποκρίνεται όντως στο αίτημα των Ελλήνων και αποκαθιστά όπως πρέπει τη δικαιοσύνη.

Σε κάθε περίπτωση ένα είναι βέβαιο: δεν αρκεί από μόνη της καμιά δήλωση και καμιά πρωτοβουλία, όσο ψηλά κι αν είναι τα βάθρα απ' όπου ακούγονται. Και δεν έχει κανένα ουσιαστικό νόημα και περιεχόμενο καμιά βούληση, όσο πολιτική κι αν είναι, αν δε συνοδεύεται από τη δυναμική της ίδιας της κοινωνίας και την ενεργοποίηση των πολιτών. Το μήνυμα του πρωθυπουργού είναι ξεκάθαρο, αλλά θέλει αποδέκτες. Και οι πρώτοι αποδέκτες θα πρέπει να είναι οι ίδιοι οι συγγενείς των θυμάτων και οι κάτοικοι των μαρτυρικών τόπων.

Το σύνθημα «Δικαιοσύνη και Αποζημίωση» που εκπέμπει εδώ και πολλά χρόνια σε ολόκληρη τη χώρα το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, είναι απολύτως αναγκαίο να διαπεράσει ολόκληρο τον ελληνικό λαό και να γίνει ανυποχώρητη απαίτηση και του τελευταίου Έλληνα πολίτη. Πολύ περισσότερο θα πρέπει να το πιστέψουμε βαθιά πρώτοι εμείς, οι απόγονοι των θυμάτων, που περάσαμε τα πρώτα μας χρόνια ζώντας μέσα στον εφιάλτη της πιο τραγικής μοίρας. Και να αναλάβουμε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που θα κρατούν αναμμένη τη φλόγα της μνήμης και θα μειώνουν αισθητά την απόσταση που χωρίζει το σύνθημα απ' την υλοποίησή του.

Θα είναι η μεγαλύτερη τιμή για το Κομμένο και η δικαίωση της θυσίας του ο συντονισμένος και γενικευμένος αγώνας για τη διεκδίκηση που θα φέρει αποτελέσματα να έχει ήδη ξεκινήσει από τα δικά του χώματα, 73 ακριβώς χρόνια μετά την τρομερή και κτηνώδη σφαγή του. Και θα έχει ο αγώνας αυτός τη συμβολική του αξία, καθώς η δήλωση του πρωθυπουργού έγινε στην πλατεία εκείνη των νεομαρτύρων την ίδια ώρα που 73 χρόνια ακριβώς πριν γινόταν το χωριό στάχτη και κάρβουνο και πρόσφερε στο βωμό της θυσίας για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια της πατρίδας μας 317 ανυπεράσπιστα θύματα, μεταξύ των οποίων 36 βρέφη και νήπια τεσσάρων μηνών έως πέντε χρονών.